Comment dois-je tailler ma haie?
Een haag in de tuin is als een muur in het huis. Dit louter gezien als een structurele vergelijking. Een rommelige kamer blijft strak afgelijnd tussen de vier kamermuren. Een tuin mag best wat chaotisch zijn maar wat mij betreft wordt die choas gecontroleerd door de aanwezigheid van mooie strak geschoren structuren die wilde borders aflijnen, die de wind keren, vogels herbergen en de tuin een verzorgd uiterlijk geven. Strak geschoren kan mooi conisch en recht zijn maar ook organische en afgeronde meesterwerken brengen op hun manier orde en rust in de tuin.
Rond de langste dag van het jaar zouden alle hagen een eerste maal gesnoeid moeten zijn en dit op een correcte manier volgens de hand van de meester. Heel veel hagen worden mismeesterd onder de vorm van te weinig snoeibeurten, foute snoeitijdstippen, slecht snoeimateriaal, de verkeerde snoeiwijze en tot slot...'de tot zichzelf uitgeroepen tuinmannen- of vrouwen'.
Eerst en vooral dienen de meeste haagsoorten twee maal per jaar geschoren te worden, dit geldt toch zeker voor alle loofhoutsoorten zoals beuk, haagbeuk, veldesdoorn, meidoorn, liguster,.... Maar ook naaldhoutsoorten zoals taxus en verschillende coniferenhagen zijn vaak gebaat bij twee onderhoudsbeurten per jaar. Het ideale tijstip voor de eerste snoeibeurt is de eerste helft van de rozenmaand en dit voor de langste dag van het jaar, 21 juni. De tweede beurt vindt plaats na de zomer, in september of in de eerste helft van oktober. Sommige hagen zoals verschillende lonicera soorten kunnen zelfs meerdere snoeibeurten gebruiken.
Buxus is dan weer een uitzondering en wordt theoretisch niet gesnoeid in de maanden zonder de letter 'R'. De reden hiervoor is dat de zon in deze maanden, na het snoeien van de hagen, voor flink wat schade kan zorgen. Nu ja met een junimaand als deze in 2016 is ook de 'R' theorie een relatief begrip geworden. Hoe meer snoeibeurten, hoe meer vertakkingen met als gevolg...hoe mooier de haag. Kort samengevat: minstens twee snoeibeurten per jaar en dit op het correcte tijdstip.
Over het snoeimateriaal kan uiteraard uren worden gediscussieerd maar over enkele zaken is iedereen het eens. Op goed snoeimateriaal, of het nu elektrisch, motorisch of manueel is, mag niet worden bespaard. Bij normaal gebruik en met de nodige zorg is dit voor velen een éénmalige aankoop waarbij goed over de prijs-kwaliteit verhouding moet worden nagedacht met één belangrijk gezegde in het achterhoofd: de gierigheid bedriegt zoals steeds de wijsheid. Goed snoeimateriaal is niet goedkoop maar gaat bij correct gebruik en bij goed onderhoud jarenlang mee en kan zelfs generaties overschrijden.
Bespaar dus niet op tuingereedschap: zowel motorisch, elektrisch als op accu of op netstroom zijn er reeds betaalbare kwalitatieve machines voor elke doelgroep.
Met de verkeerde snoeiwijze wil ik één veel voorkomend straatbeeld aankaarten: de zogenaamde 'bloempothaag'. Logischerwijs loopt de beweging van de elektrische of motorische haagschaar steeds van onder naar boven waarbij menig tuinman- of vrouw, of onderaan te kort begint, of de heggenschaar in het naar bovenkomen naar zich toe trekt waardoor de haag bovenaan breder wordt dan aan de voet. Indien deze snoeilijn meerdere jaren na elkaar wordt gevolgd krijg je dus een mooie bloempotvorm met als gevolg dat de haag onderaan geen licht meer krijgt waardoor ook het vormen van nieuwe scheuten wordt afgeremd.
Mijn hagen worden steeds licht conisch geschoren waarbij de bovenkant smaller is dan de onderkant zodat het licht gelijkmatig over de haagflanken wordt verdeeld. Theoretisch hanteren we een verschil van 3 cm per meter wat in de praktijk uiteraard bij benadering wordt nagestreefd. Deze conische snoeiwijze zal de groei van jouw haag enkel maar ten goede komen en het beeld van jouw tuin zal er plots geheel anders uitzien. De bovenkant kan naar wens golvend, afgerond, mee met het terrein of waterpas worden afgewerkt op eender welke hoogte. Een goed gesnoeide haag zorgt voor een zekere orde in de choas en is steeds een meerwaarde in eender welke tuin.
Over de 'tot zichzelf uitgeroepen tuinman-of vrouw' hou ik het kort. Wie de haagschaar ter hand neemt dient te weten waar hij of zij aan begint. Ken jouw haagsoorten, bekijk de haag vooraf goed en maak een denkbeeldige lijn die je wil scheren. Hou rekening met de verhoudingen en bekijk ook de rest van het tuinbeeld. Ga voorzichtig te werk en neem jouw tijd. Haast en spoed is zelden goed en oefening baart kunst!
Als tuinarchitect is niet alleen het ontwerp van belang, ook het vormgeven van de tuinstructuur in de praktijk, vind ik een zeer belangrijke taak! De kunst van het snoeien ligt hem vaak ook in het niet snoeien van bepaalde stukken om op termijn tot een mooier eindebeeld te komen. Lichtgroene wolken of donkergroen getinte muren, strak onderhouden zullen deze snoeivormen als beeldhouwwerken in het oog springen en de structuur van jouw tuin als omkadering van jouw woning bepalen!